Xung đột Iran - Israel có nguy cơ đẩy Trung Đông vào một cuộc chiến toàn diện

Người dân thủ đô Tehran của Iran mang theo cờ và chân dung thủ lĩnh Hezbollah bị ám sát trong cuộc biểu tình ngày 2-10, một ngày sau khi Iran bắn loạt tên lửa vào Israel - Ảnh: AFP

Căng thẳng leo thang trong bối cảnh khu vực đã chìm trong khủng hoảng do các cuộc xung đột giữa Israel với Hamas ở Dải Gaza và Israel với Hezbollah tại Lebanon.

Các chuyên gia và cựu quan chức Israel và Mỹ đã chia sẻ với tờ Newsweek rằng Israel có thể tấn công vào cơ sở hạ tầng quân sự, các cơ sở dầu mỏ hoặc thậm chí các địa điểm liên quan tới hạt nhân của Iran.

Ngoài ra, Israel có thể nhắm đến những lãnh đạo cấp cao của Iran. Tuy nhiên, quan chức Iran cảnh báo nếu Israel tiếp tục hành động, họ sẽ đối phó bằng các biện pháp mạnh mẽ hơn.

Nhà phân tích an ninh Alireza Taghavinia tại Tehran cho rằng phản ứng của Iran phụ thuộc vào quy mô và mức độ của cuộc tấn công từ Israel, nhưng dù thế nào, điều này cũng có thể dẫn đến những hậu quả lớn.

"Iran sẽ không khoan nhượng trước bất kỳ cuộc tấn công nào, ngay cả một cuộc tấn công tượng trưng", ông Taghavinia chia sẻ với Newsweek.

Nguy cơ thay đổi học thuyết hạt nhân

Ông Taghavinia cho biết thêm nếu Israel tấn công vào lãnh thổ Iran, điều này có thể làm gia tăng áp lực từ các bên muốn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. 

"Việc chế tạo vũ khí hạt nhân là khả thi về mặt kỹ thuật và chỉ phụ thuộc vào quyết định chính trị của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Khamenei", ông Taghavinia nói.

Trong suốt nhiều thập kỷ qua, Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cấm việc phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên Israel từ lâu đã cáo buộc Iran bí mật chế tạo vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Sau khi chính quyền cựu tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2019, Iran đã đẩy nhanh quá trình làm giàu uranium. Chính quyền Tổng thống Joe Biden cũng tuyên bố rằng Washington cân nhắc mọi phương án để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Israel từng kêu gọi các cuộc tấn công phủ đầu nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran, nhưng trong cuộc phỏng vấn gần đây, Tổng thống Biden tuyên bố ông không ủng hộ hành động tấn công này.

Theo chuyên gia Taghavinia, rất khó để tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, bởi các cơ sở hạt nhân của Iran được đặt sâu dưới lòng đất, và Israel khó có thể phá hủy chúng.

Cuộc chiến phá hủy cơ sở hạ tầng

Ngoài các cơ sở hạt nhân, Iran còn sở hữu một kho tên lửa khổng lồ dưới lòng đất. Tuy nhiên, nhiều căn cứ quân sự và hệ thống phòng không vẫn còn khá lộ thiên và có thể trở thành mục tiêu của Israel.

Ông Amir Hossein Vazirian, một nhà phân tích tại Tehran, nhận định rằng nếu Israel tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng, như nhà máy lọc dầu hoặc các cơ sở năng lượng, thì sẽ dẫn đến "cuộc chiến cơ sở hạ tầng".

Iran có thể trả đũa bằng cách tấn công các cơ sở công nghiệp và dầu khí của Israel, đặc biệt là các nhà máy lọc dầu tại các thành phố Haifa và Ashdod.

Nếu Mỹ tham gia cùng Israel trong các cuộc tấn công này, Iran có thể nhắm vào lợi ích của Mỹ tại Trung Đông, bao gồm các căn cứ quân sự tại Iraq và Syria, hoặc cắt đứt dòng chảy dầu khí toàn cầu đi qua các điểm quan trọng như eo biển Hormuz và Bab el-Mandab.

Nguy cơ leo thang toàn diện

Trong trường hợp chiến tranh bùng phát trên quy mô lớn, các nhóm đồng minh của Iran trong khu vực, bao gồm Houthi tại Yemen và các nhóm vũ trang tại Iraq, có thể tham gia vào cuộc chiến.

Các chuyên gia nhận định, nếu tình hình tiếp tục xấu đi, không chỉ Iran và Israel bị cuốn vào xung đột mà cả khu vực sẽ đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế và năng lượng lớn. Cuộc chiến có thể làm giảm cung 12 triệu thùng dầu mỗi ngày, gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế thế giới.