Nông dân gượng dậy thế nào sau bão Yagi: Vai trò của bảo hiểm nông nghiệp ở đâu? (Bài 8)

Bão số 3 đã tàn phá 3 nhà xưởng của Công ty TNHH Việt Trường (doanh nghiệp thủy sản ở TP. Hải Phòng), thiệt hại khoảng 100 tỷ đồng.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) kiến nghị Bộ NNPTNT bổ sung thêm đối tượng là doanh nghiệp vào Dự thảo Nghị định về hỗ trợ phục hồi sản xuất nông nghiệp sau thiên tai, dịch bệnh.

Theo VASEP, siêu bão số 3 đã tàn phá nặng nề gây nhiều hậu quả nghiêm trọng đến sản xuất, chế biến thủy sản người dân và các doanh nghiệp tại nhiều tỉnh thành miền Bắc.

Trong khi đó, tại Nghị định số 02/2017 ngày 9/01/2017 chỉ quy định đối tượng hỗ trợ là cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, các cơ quan, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, các đơn vị sự nghiệp công lập có hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản bị thiệt hại trực tiếp do thiên tai, dịch bệnh thực vật gây ra.

Trước thực tế trên, VASEP kiến nghị bổ sung thêm đối tượng hỗ trợ là doanh nghiệp. Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP cho rằng, hiện tại và xu hướng tương lai, doanh nghiệp là một chủ thể không tách rời, ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong sản xuất nông nghiệp, thủy sản. Đó không chỉ là một hình thái 2 cơ bản của "kinh tế nông nghiệp" đang phát triển mạnh mẽ, mà còn là hiện trạng của thực tiễn theo chủ trương của Nhà nước và các văn bản pháp lý hiện hành.

Theo quy định pháp luật, thì các chủ thể kinh tế là bình đẳng trước pháp luật. Doanh nghiệp nông nghiệp không chỉ tham gia tích cực vào kinh tế nông nghiệp, thúc đẩy công ăn việc làm, gia tăng sản lượng-chất lượng và giá trị của sản phẩm nông-thủy sản Việt Nam, đóng góp cho ngân sách địa phương và xã hội. Bởi vậy, khi có thiên tai, dịch bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông-thủy sản nói chung thì "doanh nghiệp" hoàn toàn là một đối tượng phù hợp để thuộc danh mục đối tượng nhận hỗ trợ.

Nhiều chính sách thực tiễn trong thời gian từ giai đoạn Covid-19 tới nay, đặc biệt gần đây nhất là công điện số 92/CĐ-TTg ngày 10/9/2024 về việc "Tập trung khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ sau bão" thì "doanh nghiệp" luôn là chủ thể bên cạnh "người dân" trong các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (Kiểm tra, rà soát, thống kê đầy đủ, chính xác toàn bộ thiệt hại đối với sản xuất, tài sản của người dân, doanh nghiệp …; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo rà soát, tổng hợp thiệt hại của khách hàng đang vay vốn, kịp thời áp dụng các chính sách hỗ trợ lãi suất, khoanh nợ, giãn nợ, tiếp tục cho vay để người dân, doanh nghiệp có điều kiện khôi phục sản xuất kinh doanh; Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các chính sách giãn hoãn, miễn, giảm thuế, phí, lệ phí,... đối với các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp bị thiệt hại do bão, mưa lũ theo quy định của pháp luật).

"Hiến kế" về việc khôi phục nuôi trồng thủy sản sau bão số 3

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam chia sẻ, đến 19/9, Hiệp hội đã tự vận động, kêu gọi các doanh nghiệp thành viên được gần 250 triệu đồng. Hiệp hội đã chuyển thẳng số tiền này vào tài khoản cho các hợp tác xã, doanh nghiệp là hội viên ở Quảng Ninh bị thiệt hại do bão số 3.

Nói về định hướng khôi phục sản xuất trong nuôi biển, ông Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, nhất quyết không thể nuôi biển theo kiểu cũ. Bộ NNPTNT nghiên cứu nuôi kiểu mới thì cần sự hỗ trợ theo kiểu đó.

Nhìn về một khía cạnh khác, thì thiên tai cũng là một phép thử để thấy công nghệ nào là phù hợp. Trước bão, bà con đã chuyển mạnh từ phao xốp sang phao nhựa thì việc tái thiết lúc này còn phải tính đến vật liệu bền hơn cho cả một hệ thống lồng bè, thậm chí có gắn định vị để có thể tìm kiếm khi không may bị trôi dạt.

Ông Dũng nhấn mạnh: Bà con nuôi biển hiện nay gần như trắng tay sau bão số 3, nhất là các hộ nuôi thuỷ sản ở Vân Đồn (Quảng Ninh), phải làm lại từ đầu. Song đây cũng là dịp Bộ NNPTNT, địa phương tính toán giao mặt biển cho ngư dân lâu dài, theo đó bà con yên tâm đầu tư làm ăn bài bản, áp dụng công nghệ cao để tránh thiệt hại như vừa qua.

"Theo khảo sát của chúng tôi, các lồng nuôi bằng vật liệu mới HDPE thiệt hại không đáng kể, trong khi lồng tre, lồng gỗ bị mất trắng tới gần 90%. Thiệt hại không sao kể xiết, song tôi cho rằng đây cũng là cơ hội để chúng ta xây dựng lại vùng nuôi trồng thuỷ sản bài bản hơn", ông Dũng nói.

Cần chính sách cho vay dài hạn theo chu kỳ sản xuất của đối tượng vật nuôi

Đối với lĩnh vực chăn nuôi gia súc, gia cầm, ông Nguyễn Thanh Sơn - Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam nêu ý kiến: Đề nghị Ngân hàng Nhà nước có một chính sách về cho vay các khoản vay mới với thời hạn dài hơn theo chu kỳ sản xuất của đối tượng vật nuôi. Chẳng hạn như các hợp tác xã, các hộ chăn nuôi doanh nghiệp đang chăn nuôi gà đẻ trứng, thời hạn nuôi ít nhất phải 12-18 tháng nhưng hiện nay thời hạn vay chỉ được 6 tháng là phải đáo hạn.

Đề xuất thứ hai ông Sơn và các thành viên Hiệp hội đề nghị là đề nghị Bộ NNPTNT kiến nghị Bộ Tài chính và Thủ tướng xem xét trong 6 tháng đến một năm giảm một số phí và lệ phí như phí kiểm dịch, phí về làm thủ tục công bố hợp chuẩn hợp quy, để các doanh nghiệp đỡ khó khăn trong giai đoạn trước mắt này.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh, cây – con giống, thức ăn, hoá chất khử trùng, trang thiết bị để tái thiết hạ tầng lồng bè, chuồng trại sẽ là những sản phẩm ưu tiên kêu gọi doanh nghiệp hỗ trợ. Điều bà con mong muốn bây giờ là các cơ quan quản lý tiếp tục đẩy nhanh hơn nữa quá trình tháo gỡ vướng mắc chính sách, thủ tục hỗ trợ, mỗi khâu làm nhanh hơn một chút thì người dân sớm nhận được hỗ trợ để tái sản xuất. 

Tại Nghị định số 58/2018/NĐ-CP ngày 18/4/2018 của Chính phủ về bảo hiểm nông nghiệp mới chỉ xác định có 7 loại cây trồng (lúa, cao su, hồ tiêu, điều, cà phê, cây ăn quả, rau), 4 loại vật nuôi (trâu, bò, lợn, gia cầm); 3 loài thủy sản (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá tra) được Nhà nước hỗ trợ bảo hiểm cho các cá nhân sản xuất nông nghiệp thuộc hộ nghèo và cận nghèo tại một số tỉnh, thành phố do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Theo đó bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. Nghị định cũng khuyến khích doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện bảo hiểm nông nghiệp và tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân sản xuất trong ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chủ động khắc phục và bù đắp thiệt hại về tài chính do các rủi ro xảy ra trong quá trình sản xuất.

Nhưng trên thực tế triển khai, doanh nghiệp bảo hiểm mới quan tâm triển khai với cây lúa, trong khi rất nhiều ngành hàng sản xuất nông nghiệp đang cần tham gia bảo hiểm và đối tượng bảo hiểm không chỉ là lúa mà còn là các loại cây ăn quả, là vật nuôi, là nuôi trồng thủy sản...

Nông dân gượng dậy thế nào sau bão Yagi: Những "bàn tay" phật thủ... trôi theo lũ, một xã mất 250 tỷ đồng (Bài 1)

Nông dân gượng dậy thế nào sau bão Yagi: Thiệt hại 100 tỷ đồng, Nhật Long đứng lên sau đổ nát (Bài 2)

Nông dân gượng dậy thế nào sau bão Yagi: Làng hoa lớn nhất Nam Định tan hoang, 200 tỷ đồng "trôi" theo lũ (Bài 3)